Jeżeli przyjrzysz się choć raz rozkładowi ciśnień powstającemu wskutek przepływu powietrza wokół żagli w układzie fok-grot, dostrzeżesz wyraźnie, który z obu żagli i w którym miejscu generuje największe siły. (Fot. 1) Jak wiadomo z podstaw teorii żeglowania, siła powstająca na żaglach jest proporcjonalna do gęstości powietrza, powierzchni żagli, współczynnika określającego doskonałość aerodynamiczną i kwadratu prędkości wiatru (wzór 1). Tak jak na pierwszy czynnik wpływu nie masz, tak na pozostałe owszem. Im większą powierzchnię wystawisz na działanie wiatru, im lepiej względem niego ustawioną, im lepiej zaprojektowaną, tym większa będzie prędkość i skuteczność żeglugi Twojego jachtu. Na potrzeby tego artykułu pominę szczegółowe omawianie rodzajów przepływu wiatru wokół omywanych powierzchni i ich wpływu na sprawność aerodynamiczną, gdyż celem jest podanie prostych praktycznych rozwiązań, jak poprawić sprawność żeglowania, a nie rozważania o teorii przepływów.
Co powinien wiedzieć i umieć każdy żeglarz chcący żeglować szybko i sprawnie:
-
zawsze wiedzieć, skąd wieje wiatr,
-
prawidłowo mocować żagle na jachcie,
-
unikać łopotania żagli,
-
prawidłowo ustawiać żagle względem wiatru,
-
prawidłowo ustawiać żagle względem siebie nawzajem.
Jeżeli będziesz pamiętał o tych pięciu zasadach i wiedział jak je wypełnić, będziesz miał szansę cieszyć się w pełni z dobrego wykorzystania wiatru i jachtu, którym dysponujesz.
Jeśli nie spełnisz pierwszego punktu, nie ma co zajmować się następnymi. Wyczuwania kierunku, z którego wieje wiatr powinieneś nauczyć się samodzielnie lub na kursie żeglarskim i umieć kontrolować w każdej chwili żeglowania.
Mocowanie żagli do jachtu to już umiejętność techniczna. Ale żeglarstwo to ciągłe obcowanie z techniką. Trzeba mieć świadomość, że źle zamocowane żagle nie będą w stanie dobrze napędzić Twojej jednostki oraz łatwiej ulegną zniszczeniu.
Mocowanie foka
Fok na jachtach może być zamocowany na różne sposoby, wspomnę o trzech najbardziej popularnych. Na raksach do sztagu, na własnej linie w liku przednim bez raks, do profilu tzw. sztywnego sztagu.
-
W wypadku zapinania foka raksami do sztagu należy pamiętać o:
a) solidnym napięciu sztagu (oczywiście want również; często niestety spotyka się zbyt luźno spięte takielunki, krótko mówiąc, w żadnym wypadku zawietrzne wanty nie powinny być luźne podczas żeglugi),
b) solidnym wybraniu fału, tak aby po wybraniu szota w okolicach raks nie powstawały żadne zmarszczki. Ogólna reguła jest taka: im mocniej wieje, tym mocniej należy wybierać fał, jeżeli zaś wieje słaby wiatr, fały nie muszą być wybrane bardzo mocno, żeby nie tworzyła się fałda wzdłuż sztagu,
c) prawidłowym zapięciu raks do sztagu (zdarza się widzieć raksy wpięte 180 stopni „do góry nogami”, a to niszczy żagiel, utrudnia stawianie, często uniemożliwia zrzucenie żagla, a już na pewno przeszkadza jego sprawności aerodynamicznej), (fot. 2)
d) właściwym napięciu linek w rogu halsowym i fałowym mocujących lik przedni żagla do linki (stalówki) w liku przednim.
2. W wypadku foka stawianego wyłącznie na linie znajdującej się w jego liku przednim najważniejsze jest właściwe wybranie fału. Ogólne zasady są takie jak w pkt. 1 b. Często należy zamocować dodatkowe przełożenia (bloczki, kandahar itp.), aby móc wystarczająco mocno wybrać fał w silnym wietrze. W wielu regatowych jeziorowych jachtach stalówka w foku spełnia rolę sztagu. Zasada z pkt. 1 d oczywiście obowiązuje, ale można stosować regulowaną halslinkę przy foku, bardzo chętnie używaną przez regatowców. Jej działanie jest analogiczne do znanego cunninghamu (nazwa pochodzi od nazwiska niedawno zmarłego wynalazcy tej regulacji) przy grocie. Efekt działania halslinki obrazuje rys. 3.
3. Jeżeli mocujesz fok likiem przednim do profilu owiewki, zwanego sztywnym sztagiem, musisz oczywiście pamiętać o zasadzie z pkt. 1 a oraz 1 b. Porządne napięcie sztagu (i want) oraz fału jest podstawą przy prawidłowym zamocowaniu foka. Zbyt często spotyka się niewybrane fały foków rolowanych wokół sztywnego sztagu (fot. 3), a efektem zmarszczek (rys. 4) może być oderwanie liku przedniego żagla w miejscu wejścia do likszpary profilu.
Przeczytaj pełną wersję artykułu oraz zawartość całego magazynu w wersji online za 9,90 PLN