Najstarszą mapą zawierającą zarys całego lądu południowego według mojej wiedzy jest tzw. Watykańska mapa świata nieznanego autora z ok. 1530 r., zawierająca Ląd Południowy jako szeroki pas lądu z wewnętrznym morzem wokół bieguna południowego. Pierwszy raz opisana została dopiero w 2007 r. i zawiera sporo inskrypcji.
Jest oczywiste, że w XVI-wiecznej Europie prym w nauce i zdobywaniu wiedzy wiedli duchowni skupieni wokół papiestwa. Można śmiało przypuścić, że wszelakie informacje o odkryciach, które władcy trzymali w tajemnicy, gromadzone były przede wszystkim w Watykanie. Podejrzewam, że watykański kompilator mapy świata miał najlepsze dostępne źródła kartograficzne. Na fragmencie tej mapy wyraźnie widać ogromny półwysep opisany jako Regno Patalis. Błąd zrobiony przez kompilatora, lub powielony z jakichś dostępnych mu źródeł, powtarza się w późniejszych terminach na wielu innych mapach. Analiza map (także pokazanych w poprzednim artykule) pozwala na wyciąganie mniej lub bardziej precyzyjnych wniosków o podróżach XVI-wiecznych odkrywców. Otóż w 1530 r. nie ma na mapie wyspy Iava Le Grande, jest tylko stosunkowo niewielka wyspa o nazwie Iaua. Iava Le Grande natomiast pojawia się w 1542 r. na mapie świata Rotza, a wielki półwysep Regno Patalis z mapy watykańskiej na portolanie Brouscona z 1543 r. istnieje mniej więcej w tym samym miejscu, nazywa się Iava le Grande i jest dodatkowo opisany legendarną, pochodząca od Marco Polo, nazwą Terre de Lucac. Jak widać, zamieszanie w opisie świata było spore.
Więcej na ten temat w Jachtingu 4-5/2016. Dostęp on-line do całego numeru tutaj w cenie 7.00 PLN.
Fot. Library of Congress US