Thor Heyerdahl (6.X.1914 - 18.IV.2002) - Norweg, podróżnik i antropolog, który zasłynął z praktycznego udowodnienia teorii mówiącej o mozliwości kolonizacji wysp Pacyfiku przez Indian z Ameryki Południowej. Jego zdaniem miały miejsce dwie fale migracji. Pierwsza przybyła z Peru, a druga z obszarów dzisiejszej Kolimbii Brytyjskiej. Aby dowieść swojej teorii zorganizował wyprawę, na tratwie nazwanej Kon-Tiki zbudowanej z pni balsy. 28 kwietnia 1947 roku wyruszył w podróż z Callao w Peru w kierunku wysp Oceanii, posiadając z nowoczesnych środków technicznych jedynie radiostację. Dotarcie do odległych o ponad 4300 mil morskich wysp Tuamotu zajęło ekspedycji 101 dni. W ten sposób Heyerdahl dowiódł, że nie było przeszkód, aby starożytni Peruwiańczycy skolonizowali wyspy Polinezji. Pomimo to, większość antropologów, bazując na badaniach genetycznych i fizykalnych, uważa w dalszym ciągu, że Polinezja została skolonizowana od zachodu, z Azji.
Swoje odkrycia Heyerdahl opublikował w 1952 w książce Indianie amerykańscy na Pacyfiku. Sama zaś wyprawa została przez niego opisana w bestsellerowej książce "Wyprawa Kon-Tiki", a nakręcony na jej podstawie film dokumentalny otrzymał Oscara w 1951 roku.
Heyerdahl zaangażował się w wiele innych ekspedycji i projektów badawczych. Niemniej jednak najbardziej znany pozostał z wypraw morskich i propagowania teorii dyfuzjonizmy – rozprzestrzeniania się kultur przez migracje. W 1969 roku, na potrzeby Ekspedycji Ra, zbudował papirusową łódź „Ra”, aby dowieść, że starozytni Egipcjanie mogli dotrzeć do Ameryki płynąc przez Atlantyk. Łódź „Ra” została przymusowo opuszczona 500 mil od wybrzeży Barbadosu na skutek nasiąknięcia. Na kolejnej łodzi „Ra II”, która wypłynęła 17 maja 1970 roku z Maroko, dopłynął jednakże do Barbadosu.
Jego kolejna ekspedycja trzcinową łodzią „Tygrys” miała zademonstrować, że możliwa była komunikacja między cywilizacją doliny Indusu a Mazopotamią. Ekspedycja wyruszyła 23 listopada 1977 roku z Iraku. Napotykała jednak w drodze przeszkody polityczne. Po pięciu miesiącach żeglugi i przepłynięciu 4,2 tys. mil łódź „Tygrys”, 3 kwietnia 1978 roku, łódź została w końcu spalona przez Heyerdahla w Dżibiti. Był to gest protestu przeciw toczącym się konfliktom zbrojnym na Bliskim Wschodzie i w rejonie Morza Czerownego. Podpalacz wystosował przy tym list otwarty do sekretarza generalnego ONZ.
W 1991 Heyerdahl zbadał piramidy w Güímarze na Teneryfie i odkrył, że nie są tylko przypadkowymi kupami kamieni, lecz prawdziwymi piramidami. Odkrył także, że ich położenie ma związek z astronomicznymi obserwacjami. Według Heyerdahla Wyspy Kanaryjskie były bazą wypadową dla starożytnych podróży między Ameryką a basenem Morza Śródziemnego.
Heyerdahl odbywał także wyprawy badawcze na Galapagos i Wyspę Wielkanocną. Ostatnim jego projektem było „Jakten på Odin” („Poszukiwanie Odyna”) – wykopaliska w okolicy Morza Azowskiego mające na celu próbę wykazania, że bóg Odyn był człowiekiem, który w I wieku przybył do Skandynawii znad Morza Czarnego. Thor Heyerdahl był również aktywnym działaczem ruchu „zielonych”. Otrzymał liczne medale i nagrody, jak również 11 doktoratów honoris causa.
Zmarł 18 kwietnia 2002 roku we włoskim Colla Micheri.
http://www.youtube.com/watch?v=nGlF3hwNTDw
fot: Pedro Ximenez
