Holenderskich nabywców obrazów marynistycznych nie sposób było uwieść fantazyjną wizją statków, których żagle bezładnie powiewały na wietrze u wejścia do malowniczej zatoki przy zapierającym dech zachodzie słońca. Bardzo boleśnie przekonało się o tym wielu największych mistrzów, wliczając samego Rembrandta. W kraju walczącym z morzem od zarania dziejów powszechna była wiedza o żeglowaniu, budowie statków i geografii nawet bardzo odległych lądów. Stąd też Holendrzy zamawiający obrazy o tematyce morskiej byli bardzo krytycznymi i trudnymi klientami o wysokich wymaganiach.
Malarstwo marynistyczne, określane też terminem marina, jako odrębny gatunek sztuki zaczęło się rozwijać w XVI w. wraz z wykształceniem się malarstwa pejzażowego, a swój największy rozkwit przeżywało od XVII do XIX w. Nie oznacza to oczywiście, że wcześniej morze i statki były zupełnie nieobecne w sztuce. Już na liczących sobie 14 tys. lat petroglifach, czyli wyrytych na skałach prehistorycznych rysunkach, dostrzeżono łodzie papirusowe. Widoki morskie z łodziami i żaglowcami unoszącymi się na wodzie sporadycznie pojawiały się też w malarstwie starożytnym i średniowiecznym, jednak nigdy nie stały się podstawowym tematem obrazu, służąc zwykle jako drugi plan dla głównej sceny. W XV i XVI w. popularność zyskały wyroby złotnicze, wzorowane zwykle na karakach, z pełnym takielunkiem i postawionymi żaglami, częstokroć wypełnione nawet załogą (il. 3). Oprócz czysto dekoracyjnych funkcji służyły one zwykle jako element zastawy stołowej – przechowywano w nich przyprawy i z rzadka sztućce. W tym czasie pojawiały się już pierwsze „portrety” statków reprodukowane w technice graficznej i rozchodzące się w dziesiątkach egzemplarzy po całej Europie (il. 4). Mariny zagościły też na kartach rękopisów i drukowanych książek, w tym również opracowaniach kartograficznych. Historię marynistycznych pejzaży rozpoczęli malarze na terenach Niderlandów, przede wszystkim północnych.
Więcej na ten temat w Jachtingu 3/2014. Dostęp on-line do całego numeru tutaj w cenie 7.00 PLN.
